Getuigenissen

"Wie het 'echte' Cuba wil zien moet er snel heen, voor alles er verandert", zo wordt gezegd. Karolien (28) maakte van die kans gebruik en trok met JOETZ op inleefreis naar het land van sigaren, rum en salsa. Een reis die de combinatie maakt tussen vakantie en maatschappelijke betrokkenheid. "Je leert het land beter en dieper kennen dan als gewone backpacker."

Ik wou een reis met net dat tikkeltje meer, maar had maar beperkt verlof. Een inleefreis was dus ideaal. Want het is een reis maar met een grotere maatschappelijke betrokkenheid. En dan bood JOETZ een inleefreis aan naar Cuba, een land dat me erg intrigeert. En als ik alle verhalen mocht geloven, was het nu het moment om nog het ‘echte’ Cuba te zien. Alles viel perfect in elkaar: een reis met diepgang, van iets kortere duur, in een groep, naar Cuba en naar plaatsen in het land waar je als simpele toerist nooit zou komen.

Inleef versus reis

De verhouding tussen ‘inleef’ en ‘reis’ was ongeveer fifty-fifty. In de voormiddag bezochten we vaak een project, terwijl we in de namiddag genoten van het toeristenleven: salsalessen, luieren op parelwitte stranden of een boottocht door een lagune vol flamingo’s.

Maar het waren vooral de projectbezoeken die een diepe indruk op me maakten. Voor de inleefreis werkte JOETZ samen met FOS-socialistische solidariteit (een Noord-Zuidorganisatie van de socialistische beweging in Vlaanderen). Die hebben een uitgebreide werking in Cuba waardoor we op plaatsen kwamen waar een normale toerist niet komt. We bezochten enkele gezondheidsvoorzieningen zoals een rusthuis, een zwangerschapscentrum en een wijkgezondheidscentrum. Gezondheid was een belangrijk thema tijdens de inleefreis.

Veel van onze projectbezoeken waren rondleidingen. FOS ondersteunt die projecten en soms werd er gedacht dat wij een soort van officiële delegatie waren. We werden telkens uitgebreid verwelkomd, iedereen wilde een goede indruk maken en er werd afgesloten met een soort van receptie.

Suiker is goud waard

Sommige dagen was het ook wat intensiever dan een rondleiding. Tijdens ons bezoek aan een staatsboerderij hielpen we mee op suikerrietvelden. Op zich geen al te lastig werk, maar die hitte, echt onmenselijk. Door te werken in de blakende zon was je na 10 minuutjes al stevig aan het zweten. En weet dat die mannen werken van 6u tot 18u! Ik heb echt respect gekregen voor de suikerrietboeren. In het Westen besef je de waarde van suiker niet. Voor ons is dat een goedkoop product. Maar als je ziet hoe hard die mannen zich voor jouw suiker in het zweet werken, dan is die suiker goud waard.

Het was een fijne groep waarmee ik naar Cuba ging. En JOETZ zorgde echt wel voor een goede ondersteuning: Voor vertrek kwam de groep al eens bijeen om elkaar te leren kennen en werd het programma overlopen. Het programma was op voorhand bepaald, maar er was mogelijkheid voor inspraak van de groep. Er woont een medewerker van FOS in Cuba dus als de groep een vraag of idee had, konden de begeleiders van de inleefreis altijd eens polsen bij hem. Hij wist erg goed wat er al dan niet mogelijk was. Toen een bezoek werd geannuleerd, konden we als groep bepalen voor welk alternatief we kozen.

De Cubaanse bevolking is erg open en aanspreekbaar. Dus je kon echt wel contact hebben met locals al was dat soms vluchtig. Het hangt ook een beetje af van welk soort persoon je bent. Je kiest er zelf voor of je gaat praten met mensen of ervoor kiest om je wat ‘afzijdig’ te houden.

Wil je het water aanzetten?

In Cuba verblijf je als toerist in ‘casas particulares’: een verblijf bij mensen thuis die door de overheid worden uitgekozen en de toelating krijgen om toeristen in hun huis te ontvangen. Dat geeft een beetje een vertekend beeld van de realiteit: het is er vrij luxueus en ik vond het bijna een verdoken vorm propaganda door de overheid. Een beter beeld kregen we toen we in een hotel van de vakbond logeerden, een hotel waar ook gewone Cubanen verbleven. Als we wilden douchen moesten we aan de receptie vragen om het water aan te zetten, waarna we met een emmer en teil water over ons konden gieten.